LOB-kennisbank

Krijg zicht op welke facetten van belang zijn bij LOB, zodat je LOB binnen havo en vwo kunt vorm geven, versterken en borgen.

Deze handreiking is bedoeld als hulpmiddel bij het versterken en borgen van het bestaande LOB-programma en kan ook fungeren als inspiratiedocument. Dit document is een handreiking aan decanen, mentoren, docenten, teamleiders en schoolleiders in havo en vwo. De school bepaalt en beslist zelf hoe LOB het beste kan worden ingezet, passend bij eigen visie en beleid.

Binnen het onderwijs wordt als het goed is al vroeg de basis gelegd voor het leren kennen van jezelf. Naast het aanleren van kennis, is het net zo belangrijk om op school brede vaardigheden te ontwikkelen, waarbij je als leerling ontdekt welke talenten je hebt en waar je goed in bent of kunt worden. Dit maakt dat leerlingen (met de juiste begeleiding) passende loopbaankeuzes kunnen maken. Omdat de toekomst onvoorspelbaar is en veel banen zoals we die nu kennen niet meer zullen bestaan, is het belangrijk leerlingen hierop voor te bereiden zodat ze bewuste keuzes kunnen maken en regie krijgen en houden over hun eigen loopbaan.

Hoe bevorder je kansengelijkheid met behulp van LOB?

Bekijk deze webinar en laat je inspireren door recent onderzoek en de visie van diverse professionals uit het onderwijs. Ook is er aandacht voor een aantal praktische tools die je direct kunt inzetten op jouw school ter bevordering van kansengelijkheid. 

Hoe geef je loopbaanontwikkeling vorm in het onderwijs? Is het een apart vak of komt het terug in lessen of bij andere vakken? Hoe betrek je docenten bij dit thema en maak je ze enthousiast? Hoe zorg je hierbij voor samenhang?

Deze wegwijzer geeft handvatten en inspiratie.

Hoe maak je de leerling wegwijs in het grote aanbod aan studiekeuzeactiviteiten vanuit het ho*?

Hoe kun je de leerling hierin op weg helpen, zodat hij** gemotiveerd op pad gaat?

De ‘Wegwijzer studiekeuzeactiviteiten hoger onderwijs' (ho) biedt een overzicht van veel voorkomende loopbaanvragen gedurende het studiekeuzeproces en maakt inzichtelijk welk type studiekeuzeactiviteit(en) hierop aansluit(en).
Het addendum ‘Overzicht studiekeuzeactiviteiten per instelling’ laat zien met welke zoekterm een passende activiteit kan worden gevonden op de website van de verschillende instellingen.
De tool is ontwikkeld voor schooldecanen en mentoren in het voortgezet onderwijs (vo) bij de begeleiding van leerlingen in hun studiekeuzeproces, maar is ook geschikt voor studieloopbaanbegeleiders in het mbo.
* hoger onderwijs = hbo en wo | ** met ‘hij’ bedoelen we iedereen (man/vrouw/anders)

Goede begeleiding in het onderwijs en in de praktijk is van essentieel belang om loopbaankansen van jongeren met een beperking te vergroten. En dat is nodig ook. In Nederland hebben 120.000 jongeren tussen de 15 en 25 jaar een arbeidsbeperking door een chronische ziekte, lichamelijke of psychische aandoening of handicap.

Begeleiders in het onderwijs en in de praktijk spelen voor, tijdens en na werkervaringen een cruciale rol in de begeleiding van jongeren met een functiebeperking om succeservaringen mogelijk te maken en loopbaankansen van deze jongeren te vergroten.

Deze handreiking bied handvatten voor de begeleiding in school en praktijk

Wanneer er zicht is op de oorzaken van uitval/switch kun je gericht aanpassingen doen die er voor zorgen dat jongeren succesvol doorstromen.

De wegwijzer Doorstroomgegevens helpt je hierbij.

Amin Asad is docent recht op het mbo en hbo en is in 2021 door de Hogeschool Utrecht bekroond tot Docent van het Jaar. Aan het Versnelteam LOB mbo vertelde hij zijn persoonlijke verhaal en over zijn rol als docent. Dat je als docent met oprecht contact, de juiste begeleiding en de juiste toon het leven van de studenten en daarmee een nieuwe generatie positief kan beïnvloeden. En nog belangrijker, dat de studenten hierdoor ook daadwerkelijk voelen dat hun ambitie, droom of idee haalbaar is.
Ofwel; het verhaal van Amin Asad ademt 'LOB'.

Vervolgens ging Amin met het Versnelteam LOB in gesprek over doorstroom naar arbeidsmarkt en hbo, het inzetten van alumni en hoe we docenten bewuster kunnen maken van hun rol bij goed LOB.

Dit kwaliteitskader LOB voor mbo-instellingen, opleidingsteams en docenten is in opdracht van de MBO Raad, het ministerie van OCW, het Kennispunt MBO Burgerschap en het Expertisepunt LOB tot stand gekomen door een ontwerponderzoek dat door Oberon is begeleid.

In opdracht van de MBO Raad, het ministerie van OCW, het Kennispunt MBO Burgerschap en het Expertisepunt LOB heeft Oberon tussen april en december 2021 een ontwerponderzoek begeleid. Hierin is met veel betrokkenen uit de sector gewerkt aan concrete handvatten voor de kwaliteitsverbetering van loopbaanontwikkeling (LOB) en burgerschapsonderwijs in het mbo.

Resultaten zijn onder meer:

• Een kwaliteitskader LOB voor mbo-instellingen, opleidingsteams en docenten. Het kwaliteitskader schetst een gedeeld beeld van waar LOB aan zou moeten voldoen en ondersteunt instellingen bij de organisatie daarvan. In het kwaliteitskader is ook uitgewerkt wat loopbaanbegeleiding vraagt van elke mbo-docent betrokken bij de begeleiding van studenten.

• Een docentprofiel burgerschapsonderwijs
  Dit profiel is aanvullend aan de eisen die gelden voor álle docenten in het mbo en gaat specifiek in op de taken, kennis, vaardigheden en houdingen die nodig zijn om burgerschapsvorming en burgerschapsonderwijs in het mbo vorm te geven.

• Een analyse van beleidsopties burgerschapsonderwijs aan de hand van voor- en nadelen, draagvlak, en beschikbare kennis over effectieve sturing in het onderwijs.

• Een overzicht van de ervaren deskundigheid en scholingsbehoefte van mbo-docenten ten aanzien van LOB en burgerschap.

• Tenslotte samenvattende bevindingen en aanbevelingen op landelijk en instellingsniveau om met meer kwaliteit en eenduidigheid invulling te geven aan LOB en burgerschap in het mbo.

Wie gaat er naar een Associate degree opleiding? Wat zijn de ervaringen van studenten, de studie- en loopbaanbegeleiding na een Associate degree opleiding en op de opleiding zelf?

Tijdens deze bijeenkomst wordt er stil gestaan bij de Associate degree opleidingen, vanuit verschillende invalshoeken bespreken we deze mooie vorm van opleiden. Thema’s die aan bod komen zijn onder andere: 

• de omschrijving van niveau 5;
• de aansluiting van de Associate degree op mbo, vo, bachelor en het werkveld;
• voorbeelden van inspirerend Association degree onderwijs;
• samenwerking mbo – hbo in het vormgeven van een Association degree opleiding
• de ervaringen van studenten, docenten en werkgevers.

Hoe zorg je ervoor dat je goede samenwerking met je partners in de regio realiseert? Welke elementen zijn van belang om het verbeteren van de doorstroom in jouw regio in samenwerking met elkaar te realiseren? Wat zorgt ervoor dat mensen zich ook echt verbonden voelen en met elkaar aan de slag gaan?

In opdracht van het Expertisepunt LOB is een onderzoek uitgevoerd naar de werkzame principes en ontwerpcriteria van succesvolle samenwerkingsverbanden op het gebied van doorstroom en aansluiting met een focus op LOB. Ben jij benieuwd naar de resultaten? En wil je graag meer weten over hoe je de samenwerking op het gebied van doorstroom en aansluiting in jouw regio kunt verbeteren? Bekijk dan dit webinar van het Expertisepunt LOB!

Hoe kijken jongeren, alumni, docenten en onderzoekers naar LOB, welke bruikbare tips hebben zij voor het vormgeven van LOB? Wat vraagt dit van de school en hoe richt je een loopbaangerichte leeromgeving in?

Onze webinar van 25 maart 2021 gemist? Kijk deze dan hier terug.

Dit filmpje geeft een impressie hoe loopbaanbegeleiding kan worden geïntegreerd in bbl-onderwijs.

Dit filmpje geeft een impressie hoe alumni kunnen worden ingezet voor LOB-activiteiten en verbetering van het onderwijs.

Dit filmpje geeft een impressie hoe studenten de loopbaanbegeleiding ervaren in een omgeving waarbij LOB deel uitmaakt van het onderwijsprogramma.

Kwaliteitsborging bij LOB begint bij een heldere visie en beleid. Een inspirerende visie brengt mensen in beweging en geeft richting aan de doelstellingen en de aanpak van LOB in de school.

Lees meer in deze wegwijzer.

Deze handreiking is bedoeld voor docenten, mentoren en decanen in het middelbaar en hoger onderwijs die leerlingen met een autismespectrumstoornis (ASS) begeleiden bij hun loopbaanoriëntatie en studiekeuze.

In deze film van het Expertisepunt LOB wordt het belang van loopbaanontwikkeling en -begeleiding (LOB) op het vmbo en mbo geschetst vanuit het perspectief van jongeren, de wetenschap, decanen, LOB-experts en een LOB-samenwerkingsverband.

In deze film van het Expertisepunt LOB wordt het belang van loopbaanontwikkeling en -begeleiding (LOB) op het havo/vwo en hbo geschetst vanuit het perspectief van jongeren, de wetenschap, decanen, LOB-experts en een LOB-samenwerkingsverband.

• de loopbaangerichte leeromgeving (pijlers: praktijkgericht, dialogisch en vraaggericht). Wat op schoolniveau moet worden gefaciliteerd.
• de lob-cyclus (ervaren, reflecteren, loopbaansturing). Wat op begeleidingsniveau moet worden aangeboden.

Een kaart voor de loopbaanreiziger

Studenten moeten op de een of andere manier zichzelf sturen: hun eigen nieuwsgierigheid volgen, hier en daar op weg geholpen door tips van andere reizigers. Deze loopbaankaart is een hulpmiddel om de reis te visualiseren. Een kaart of plattegrond is meer dan een tweedimensionale weerslag van de werkelijkheid: ze doet ook een beroep op de fantasie. Een kaart helpt jongeren zich te oriënteren en biedt daarmee een anker, een vaste grond op basis waarvan mensen gericht actie (durven) ondernemen.

Deze film geeft uitleg over welke leeromgeving jongeren nodig hebben om loopbaankeuzes te leren maken en welke keuzes een kan school maken bij het inrichten van een loopbaangerichte leeromgeving.

De overstap van de ene naar de andere onderwijskolom is een risicovolle periode. Switch of zelfs uitval liggen op de loer. Het begeleiden bij het leren maken van een vervolgkeuze is dan ook essentieel. In het hele land wordt in doorstroomprojecten en samenwerkingsverbanden gewerkt aan een succesvolle doorstroom van jongeren. Waar richten we ons op met deze organisaties; met welke activiteiten trachten we jongeren bij de overstap te begeleiden? Werkt het? Wat is de rol van LOB bij het succesvol doorstromen? Zo’n zeventig professionals uit het onderwijs kwamen bij elkaar in het Muntgebouw in Utrecht om samen te bespreken hoe er nog beter samengewerkt kan worden met als doel de doorstroom tussen de verschillende schooltypen (vo-mbo-hbo) te verbeteren.

Bekijk het filmpje om te zien hoe professionals uit het onderwijs bezig zijn met de doorstroom van vo-mbo-hbo.

‘Hoe kan ik eigenaarschap bij LOB stimuleren, hoe kan ik ervoor zorgen dat het te ontwikkelen LOB-beleid collectief wordt gedragen, wat is goed LOB-beleid, hoe faciliteer ik mijn team, hoe betrek ik ouders bij de loopbaankeuze van hun kind en hoe speelt het arbeidsperspectief daarbij een rol? Bekijk het filmpje om een impressie te krijgen van de vragen waar leidinggevenden uit het vmbo, havo/vwo en mbo mee worstelen en over in gesprek gingen tijdens de LOB-gesprekstafel in Delft.

Michaela Zwaan van de VO-raad vertelt in deze video over de actuele beleidsontwikkelingen vmbo-mbo in relatie tot LOB. Eén van de kerntaken van het voortgezet onderwijs is ervoor zorgen dat leerlingen op een passende plek terechtkomen in het vervolgonderwijs. Goede loopbaanoriëntatie en -begeleiding ondersteunt leerlingen bij het maken van betere keuzes voor een vervolgopleiding. Er zijn op dit moment een aantal beleidsontwikkelingen waarmee LOB nauw verbonden is, zoals de ontwikkeling van doorlopende leerroutes vmbo-mbo in het kader van Sterk Beroepsonderwijs en Sterk Techniekonderwijs, de invoering van een doorstroomrecht in het voortgezet onderwijs (vmbo- havo en havo-vwo) of de implementatie van een praktijkgerichte component in vmbo g/t. In deze workshop wordt u in een uur bijgepraat over deze en andere onderwijsontwikkelingen die raken aan LOB.

Dit webinar maakt deel uit van de online-bijeenkomst 'Werk mee aan een toekomstbestendig LOB' van 8 oktober 2020.

Hermien Miltenburg, Oudervoorlichter Wageningen University & Research, vertelt in deze video hoe je ouders slim kunt betrekken bij LOB.

Dit webinar maakt deel uit van de online-bijeenkomst 'Werk mee aan een toekomstbestendig LOB' van 8 oktober 2020.

Marc Drenth vertelt in dit college over Toekomstbestendig LOB. Waar let de inspectie nou op als ze de school en het LOB-beleid van de school controleren? Nemen ze de Kwaliteitsagenda LOB als leidraad, de wet, de afspraken die gemaakt zijn tussen overheid en onderwijs? Wil jij nu eens precies weten hoe het zit? En nog veel belangrijker: wil jij weten hoe je vorm kunt geven aan een LOB-beleid dat niet alleen inspectie-proof is, maar dat vooral zoden aan de dijk zet voor leerlingen én collega’s? Kom dan naar deze workshop. Alleen, of samen met je teamleider en/of collega’s. We gaan concreet aan de slag met jouw praktijk.

Dit webinar maakt deel uit van de online-bijeenkomst 'Werk mee aan een toekomstbestendig LOB' van 8 oktober 2020.

Petra van der Wal van het Nordwin College vertelt in deze video over het praktijkvoorbeeld Succesfactoren implementatie LOB.

Dit webinar maakt deel uit van de online-bijeenkomst 'Werk mee aan een toekomstbestendig LOB' van 8 oktober 2020.

Hans Duursma van het Hogeland College vertelt in deze video over het praktijkvoorbeeld De week van LOB.

Dit webinar maakt deel uit van de online-bijeenkomst 'Werk mee aan een toekomstbestendig LOB' van 8 oktober 2020.

De afgelopen maanden hebben in het teken gestaan van Corona. Vooral in de omgeving van De Leijgraaf waren de gevolgen daarvan groot, aangezien zij zich in het epicentrum van deze brandhaard bevonden. Op verzoek van Bertina Greven, van de landelijke Stichting school en veiligheid, heeft De Leijgraaf we input en feedback geleverd op het stappenplan; opnieuw naar school en stage lopen. Dit stappenplan is voor De Leijgraaf vertaald in de handreiking; Sociaal veilig starten bij De Leijgraaf in Coronatijd. De handreiking bevat bruikbare tips voor onze eigen school en teams. We geven tips voor hoe je onderling afstemt om ervoor te zorgen dat studenten zo goed mogelijk aan hun jaar kunnen beginnen. Goede studentbegeleiding is hierbij een belangrijke pijler.

In dit filmpje vertellen Jolanda Cuijpers en Anneke Bouma van ROC De Leijgraaf hier meer over.

Na maandenlang les op afstand én een zomervakantie, is het wennen om weer te beginnen. Iedereen is geraakt door COVID-19. Sommige studenten hebben een naaste verloren, anderen hebben geworsteld met eenzaamheid, verveling of hadden minder te besteden doordat bijbaantjes wegvielen. Hoe beleven studenten dat? En wat betekent dit allemaal voor de toekomst? Hoe start je als docent of loopbaanbegeleider dit nieuwe studiejaar en wat zijn handige tips en links?

In deze video geeft Karim Amghar 6 tips voor docenten en loopbaanbegeleiders Met de juiste begeleiding binnen lob en burgerschap worden ervaringen omgezet in positieve leerervaringen en komen studenten hier uiteindelijk sterker uit.

Op donderdag 15 oktober 2020 vond de eerste Online MBO-dag plaats van het MBO-platform Rijnmond voor decanen in de regio Zuid-Holland Zuid/ Rijnmond. Het Expertisepunt LOB was medeorganisator van deze dag. Het eerste deel bestond uit een live uitzending waarin over actuele thema's uit het onderwijs werd gesproken in drie rondetafelgesprekken. Het tweede deel van de bijeenkomst bestond uit drie interessante workshops vanuit het Expertisepunt LOB.

Bekijk dit filmpje voor de workshop 'Een loopbaangerichte leeromgeving'.

Op donderdag 15 oktober 2020 vond de eerste Online MBO-dag plaats van het MBO-platform Rijnmond voor decanen in de regio Zuid-Holland Zuid/ Rijnmond. Het Expertisepunt LOB was medeorganisator van deze dag. Het eerste deel bestond uit een live uitzending waarin over actuele thema's uit het onderwijs werd gesproken in drie rondetafelgesprekken. Het tweede deel van de bijeenkomst bestond uit drie interessante workshops vanuit het Expertisepunt LOB.

Bekijk dit filmpje voor de workshop 'Het trilemma van loopbaanbegeleiding'.

Op donderdag 15 oktober 2020 vond de eerste Online MBO-dag plaats van het MBO-platform Rijnmond voor decanen in de regio Zuid-Holland Zuid/ Rijnmond. Het Expertisepunt LOB was medeorganisator van deze dag. Het eerste deel bestond uit een live uitzending waarin over actuele thema's uit het onderwijs werd gesproken in drie rondetafelgesprekken. Het tweede deel van de bijeenkomst bestond uit drie interessante workshops vanuit het Expertisepunt LOB.

Bekijk dit filmpje voor de workshop 'Plaatsen van leerlingen met een ondersteuningsbehoefte'.

Als je met jongeren in gesprek gaat over LOB, valt op dat vrijwel iedereen positieve ervaringen heeft gehad en de essentie van LOB – na enige uitleg - als zeer waardevol ziet. Tegelijkertijd zijn veel jongeren kritisch. Kritisch op hoe LOB nu vaak vorm krijgt en kritisch op wat ze nog missen op het gebied van LOB. Dit onderzoek biedt dan ook inzicht in een aantal grotere kansen.

We benoemen deze hieronder kort samengevat. Bij de beschrijving van de resultaten verderop in dit rapport maken we waar relevant onderscheid tussen opleidingsniveaus, fasen binnen de opleiding en besteden we aandacht aan de loopbaancompetenties. De belangrijkste kansen en uitdagingen op het vlak van LOB zijn:

Persoonlijke relevantie

Jongeren hebben behoefte aan meer maatwerk op het gebied van LOB, waarbij de invulling en inhoud is afgestemd op zowel persoonlijke behoeften als de fase van ontwikkeling van de leerling of student.

Een levendige vorm

Jongeren zijn positief over projecten waarbij ze praktijkervaringen opdoen bij organisaties, of aan de slag gaan met echte vraagstukken. Dat geldt ook voor stages. Als ze na afloop van dat soort ervaringenreflecteren op hun drijfveren en kwaliteiten, ontwikkelen ze zelfinzicht en leren ze over hun talenten en (on)mogelijkheden. Hier zijn jongeren sterk naar op zoek, bewust of onbewust.

Herkenbare LOB
Jongeren zijn nu nog (deels) niet bekend met het begrip LOB, vaak hebben ze er wel eens van gehoord. Bekendheid met LOB is geen doel op zich, maar biedt wel een kans. Nu tellen veel LOB-activiteiten niet bij elkaar op. Jongeren zien zelf geen samenhang of een doorlopende LOB-lijn die ze vanaf het voortgezet onderwijs voorbereidt op een vervolgopleiding en de arbeidsmarkt. De gebruikte terminologie is over verschillende opleidingsniveaus niet consistent.

Ervaringen van oud mbo-studenten in Zeeland die doorgestroomd zijn naar het hbo.

©2020 project Zeeuwse Ambities

Ervaringen van oud mbo-studenten in Zeeland die doorgestroomd zijn naar het hbo.

©2020 project Zeeuwse Ambities