LOB in havo en vwo

Loopbaanontwikkeling helpt jongeren een onderbouwde keuze voor een profiel, vervolgopleiding of werk te maken. Leerlingen leren van ervaringen en reflecteren hier op. Door met jongeren in gesprek te gaan en hen te begeleiden bij het ontdekken van hun talenten, ontwikkelen zij een realistisch beeld van het vervolgonderwijs en het beroepenveld.

Praktijkvoorbeelden

Tools

Handreiking

Benieuwd hoe andere scholen uitvoering geven aan LOB? Laat je inspireren door deze praktijkvoorbeelden!

Maak gebruik van deze tools om LOB op jouw school te versterken.

Krijg zicht op welke facetten van belang zijn bij LOB, zodat je LOB kunt vorm geven, versterken en borgen.

Project Wisselstroom: iedere student op de juiste plek

Het studiekeuzeproces voor havisten en vwo’ers is niet altijd makkelijk. In Nederland is het gebruikelijk om na de havo een studie op het hoger beroepsonderwijs te volgen en om na het vwo naar de universiteit te gaan. Maar niet voor iedere leerling is dat de beste keuze. Ook is het soms lastig om op 17- of 18-jarige leeftijd de keuze te maken voor een studie. Regelmatig veranderen studenten van opleiding, waardoor ze tijd en geld verliezen. Dat kan beter!

Om studenten meer keuzemogelijkheden te bieden zijn hogescholen en universiteiten samen aan de slag gegaan met Project Wisselstroom. Het doel is om studenten sneller en met minder uitval in de opleiding terechtkomen die het beste bij hen past.

Meer weten over Wisselstroom

Doorstromen tijdens en na de havo

De havo (duur 5 jaar) bereidt leerlingen voor op een studie in het hbo (hoger beroepsonderwijs).

Profielkeuze

Voordat de leerling naar de bovenbouw gaat van het vwo (klas 4, 5 en 6), kiest de leerling uit 4 richtingen (profielen). Lees meer over de profielkeuze:

Doorstromen van havo naar vwo, mbo of hbo

Doorstromen van havo naar vwo
Per 1 augustus 2020 kunnen havisten doorstromen naar het vwo. Dit is geregeld in een nieuwe wet en een besluit doorstroomrecht. Havisten kunnen zonder voorwaarden doorstromen naar het vwo. De nieuwe regelgeving bepaalt ook dat havo- en vwo-scholen in hun doubleerbeleid geen onderscheid mogen maken tussen doorstromers en andere leerlingen.

Naar het mbo

Met een overgangsbewijs van 3 naar 4 havo kunnen leerlingen ook overstappen naar het mbo. Kijk hiervoor op de website van Kiesmbo.

Naar het hbo
Met een havodiploma kan een leerling zich aanmelden voor een opleiding aan een hbo-instelling. Sommige hbo-opleidingen hebben naast diplomaeisen ook extra toelatingseisen, zoals het doen van een auditie of het maken van een toelatingstoets. Niet elk profiel in het havo geeft rechtstreeks toegang tot elke hbo-opleiding. We spreken over deficiëntie als je wel een havo-diploma hebt, maar niet voldoet aan de gestelde toelatingseisen wat het betreft het profiel of de specifiek voorgeschreven vakken. Door het succesvol afronden van één of meerdere toelatingstoetsen kunnen leerlingen de deficiëntie wegwerken en zijn ze alsnog toelaatbaar op de opleiding. Meer informatie over doorstroom naar hoger onderwijs vind je op de website van studiekeuze123.

Doorstromen tijdens en na het vwo

Het voorbereidend wetenschappelijk onderwijs (duur 6 jaar) bereidt leerlingen voor op een studie aan de universiteit.

Profielkeuze

Voordat de leerling naar de bovenbouw gaat van het vwo (klas 4, 5 en 6), kiest de leerling uit 4 richtingen (profielen). Lees meer over de profielkeuze:

Doorstromen van vwo naar mbo, hbo en wo

Naar het mbo

Met een overgangsbewijs van 3 naar 4 vwo kunnen leerlingen ook overstappen naar het mbo. Kijk hiervoor op de website van Kiesmbo.

Naar het hbo en wo

Met een vwo-diploma kan een leerling een opleiding gaan volgen aan een hbo-instelling of een universiteit. Sommige hbo- en wo-opleidingen hebben naast diplomaeisen ook extra toelatingseisen, zoals het doen van een auditie of het maken van een toelatingstoets. Niet elk profiel in het vwo geeft rechtstreeks toegang tot elke hbo-of wo-opleiding. We spreken over deficiëntie als je wel een vwo-diploma hebt, maar niet voldoet aan de gestelde toelatingseisen wat het betreft het profiel of de specifiek voorgeschreven vakken. Door het succesvol afronden van één of meerdere toelatingstoetsen kunnen leerlingen de deficiëntie wegwerken en zijn ze alsnog toelaatbaar op de opleiding. Meer informatie over doorstroom naar hoger onderwijs vind je op de website van studiekeuze123.

Activiteiten ter voorbereiding op de overstap naar het wo

Hoe bereid je leerlingen van het vwo en studenten op het hbo goed voor op de overstap richting het wo? Veel universiteiten organiseren activiteiten en hebben tools ontwikkeld om dit proces te ondersteunen. Op deze webpagina vind je een aantal van deze activiteiten.

Uit rapport Youngworks: Jongerenperspectief op LOB

“Wat wil ik en wat kan ik, vind ik het meest belangrijk. Want het is mijn leven en ik zal het moeten leiden. Dus ik wil wel een leven leiden waarin ik iets doe wat ik écht wil en wat ik leuk vind. Daarnaast moet je wel iets doen dat je goed kan, anders gaat het werk je later veel moeite kosten”

Uit rapport Youngworks: Jongerenperspectief op LOB

Over perspectief op de toekomst: “Ik vond het superspannend om een keuze te maken, want wat als je het verkeerde kiest? Het is belangrijk dat ze laten zien wat er allemaal kan in de toekomst: welke opleidingen er zijn en welke richtingen. Achteraf had ik daar meer hulp bij gewild.”

Uit rapport Youngworks: Jongerenperspectief op LOB

Over het belang van praktijkgericht opleiden: “Tijdens CKV moesten we een film maken in groepjes. Er kwam iemand vertellen die op een set werkt. We moesten daarna ook rollen verdelen binnen de groep. Dan ga je wel echt nadenken of het iets voor je is.”

Uit rapport Youngworks: Jongerenperspectief op LOB

“Mijn mentor kijkt wel echt naar wat er bij me past en hoe ik ben. Hij kan echt een half uur met me praten, en echt persoonlijk naar mij kijken. Hij kent me. Mijn mentor geeft naast mentoruur ook maatschappijwetenschappen, dus ik denk dat hij daarom ook automatisch meer betrokken is. Haar [over vriendin in dezelfde klas] mentor is niet zo. Zij heeft alleen een 10-minuten gesprekje gehad.”

decaan van een vo-school

De opdrachtenbank van de site is super bruikbaar! Je kunt perfect aanhaken op de fase waarin een klas of leerling zich bevindt op hun loopbaan!

vo-school n.a.v. de LOB scan

Fijn om met decanen, mentoraat en schoolleiding in gesprek te gaan over LOB aan de hand van de LOB-scan. De begeleiding van de regiocontactpersoon gaf ons goede input. Zo’n gesprek over LOB was niet eerder gebeurd Het heeft echt draagvlak opgeleverd voor het versterken van LOB.

Praktijkgerichte programma's havo

De ontwikkeling van de praktijkgerichte programma’s sluit aan bij een breder gedragen wens om havisten te motiveren door praktischer onderwijs aan te bieden. Door de betrokkenheid van externe opdrachtgevers en de ervaringen die leerlingen opdoen zijn de praktijkgerichte programma's sterk loopbaanoriënterend. Ook oefenen leerlingen vaardigheden waarmee zij in hun vervolgopleiding te maken krijgen. Op deze manier worden ze beter voorbereid op hun vervolgstudie.

In het schooljaar 2023-2024 gaan 56 havo-scholen in een pilot aan de slag met de praktijkgerichte programma’s. De conceptexamenprogramma's praktijkgerichte programma’s Maatschappij (pgp-M) en Technologie (pgp-T) worden beproefd. De pilotscholen bieden deze aan in de vorm van een klein programma en/of een groot programma. Het kleine programma omvat 120 studielasturen. Het grote programma is omvangrijker en gaat uit van 360 studielasturen. De vier programma’s zijn ontwikkeld in samenwerking met scholen en op verzoek van het ministerie van OCW.

Meer informatie over de conceptexamenprogramma’s

De ontwikkeling van de kleine programma’s (120 studielasturen) is een jaar eerder gestart dan de ontwikkeling van de grote programma’s (360 studielasturen). Alle programma’s worden met twee cohorten leerlingen beproefd in de praktijk. De kleine programma’s zijn gereed in mei 2025, de grote programma’s een jaar later, in mei 2026. Jaarlijks monitoren we de ervaringen van de scholen met de conceptexamenprogramma’s. Dat doen we om de programma’s bij te stellen.

Overzicht ontwikkeling praktijkgerichte programma's:

havo programma	start	pilot gereed
pgp Maatschappij klein	2022-2023	mei 2025
pgp Technologie klein	2022-2023	mei 2025
pgp Maatschappij groot	2023-2024	mei 2026
pgp Technologie groot	2023-2024	mei 2026

Ben je op zoek naar voorbeelden en instrumenten? Bekijk dan de handreiking SE praktijkgerichte programma's havo.

bron: SLO

Startkwalificatie

De leerling heeft met het havo-diploma een startkwalificatie en is niet meer leer- of kwalificatie plichtig. Hij (zij) mag bijvoorbeeld een tussenjaar nemen of gaan werken.

Tussenjaar

Na een havo-opleiding kan een leerling kiezen voor een tussenjaar. Het tussenjaar kenniscentrum adviseert scholen om de mogelijkheden van een tussenjaar in het LOB-programma van de scholen op te nemen. Aan een tussenjaar kleven zowel voor- als nadelen. De Rijksoverheid heeft een tool ontwikkeld waarmee leerlingen en/of hun ouders zich kunnen voorbereiden op een tussenjaar. Lees meer over het tussenjaar:

Startkwalificatie

De leerling heeft met het vwo-diploma een startkwalificatie en is niet meer leer- of kwalificatie plichtig. Hij (zij) mag bijvoorbeeld een tussenjaar opnemen of gaan werken

Tussenjaar

Na een vwo-opleiding kan een leerling kiezen voor een tussenjaar. Het tussenjaar kenniscentrum adviseert scholen om de mogelijkheden van een tussenjaar in het LOB-programma van de scholen op te nemen. Aan een tussenjaar kleven zowel voor- als nadelen. De Rijksoverheid heeft een tool ontwikkeld waarmee leerlingen en/of hun ouders zich kunnen voorbereiden op een tussenjaar. Lees meer over het tussenjaar: