Praktijkvoorbeelden LOB

Het LOB-cv is ontwikkeld om leerlingen te helpen een bewustere studiekeuze te maken.
 

Havo-docent en decaan Stefan Kras van de Johan de Witt Scholengroep en Jessica Visser van De Haagse Hogeschool vertellen waarom het LOB-cv zo’n fijne en laagdrempelige manier is om leerlingen te laten nadenken over hun studiekeuze.

Hoe geef je leerlingen meer inzicht in hun kwaliteiten, hoe laat je ze nadenken over loopbaancompetenties en studiekeuze, en hoe zorg je dat ze daadwerkelijk voorlichtingsdagen bezoeken en reflecteren op hun ervaringen – en uiteindelijk een studie kiezen die echt bij hen past? Het zijn precies die vragen waarvoor het LOB-cv is ontwikkeld. “Het is letterlijk een cv,” legt docent en decaan Stefan Kras uit, terwijl hij op het digibord laat zien hoe het cv is opgebouwd. “Met een foto, persoonlijke gegevens, plus zes omgevingen die leerlingen zelf kunnen invullen: een met persoonlijke informatie, en vijf die aansluiten bij de loopbaancompetenties van Marinka Kuipers.”

Het LOB-cv werd ontwikkeld door een aantal vo- en hbo-scholen in Rotterdam, als onderdeel van een serie (online) instrumenten om de doorstroom van vo naar hbo en het studiesucces van eerstejaars studenten te helpen verbeteren. Inmiddels is het een paar jaar beschikbaar en maken ook steeds meer scholen buiten de regio Rotterdam er gebruik van. Zo hebben dit jaar zes opleidingen van De Haagse Hogeschool het LOB-cv gebruikt bij de start van de begeleiding en coaching van hun eerstejaarsstudenten.

Jessica Visser, Adviseur Projecten in het team H/Overstap bij De Haagse Hogeschool en projectleider LOB-cv, zegt: “Het LOB-cv is heel veelzijdig toe te passen op hbo-scholen. In Rotterdam wordt het voornamelijk bij de studiekeuzecheck gebruikt, en op De Haagse Hogeschool gebruiken we het in de eerste maanden van de opleiding als leidraad bij de begeleiding/coaching van studenten. Iedereen gaat er dus anders mee om, maar de boodschap aan leerlingen is vooral: ook voor jezelf is het handig om het LOB-cv te gebruiken.”

 

Stefan, jij was betrokken bij de ontwikkeling van het LOB-cv. Wat was de achtergrond?

“Ik gaf in 2015 geschiedenisles op het Avicenna College in Rotterdam Zuid en was ook decaan en lid van de werkgroep ‘Betere aansluiting vo-hbo’, binnen het samenwerkingsverband ‘Samen werken aan een betere aansluiting’ (regio Rotterdam). De uitval in het eerste jaar op het hbo was hoog en we vonden dat er instrumenten moesten komen om de havo-leerlingen beter voor te bereiden op hun vervolgstudie. Er is toen een aantal praktische instrumenten ontwikkeld, waaronder het LOB-cv. Ik heb vervolgens een aantal LOB-lessen ontwikkeld waarin de leerlingen stapsgewijs hun LOB-cv invullen.”

 

Wat is het grootste voordeel van dit LOB-cv?

Stefan: “Het helpt de leerlingen om na te denken over hun studiekeuze en om dingen te ondernemen waar om gevraagd wordt, zoals een bezoek aan een voorlichtingsdag. Plus: ze praten er met elkaar over. Het is bovendien heel laagdrempelig, dus je hoeft als mentor niet zelf iets te ontwikkelen. Je kunt er meteen mee aan de slag.”

Jessica: “Je hoopt voor vo-leerlingen dat het hen helpt bij het reflecteren: je gaat meelopen, je gaat naar een open dag, wat zijn je verwachtingen, hoe vond je het, wat neem je uit deze ervaring mee? We hopen dat leerlingen hierdoor meer gaan nadenken over hun keuzes en kunnen beargumenteren waarom ze een studie kiezen.”

Stefan: “Ik benadruk in de les ook altijd dat het LOB-cv echt van de leerlingen zelf is. Ik heb er geen toegang toe. Het is bedoeld om jou meer inzicht te geven in welke studie zou passen.” Jessica: “De kracht van het LOB-cv vind ik ook dat leerlingen door het in te vullen zélf hun kwaliteiten en talenten ontdekken, in plaats van door testjes te doen.”

 

Jessica, bij jullie zijn dit studiejaar zes opleidingen gestart met het gebruik van het LOB-cv. Hoe zijn de ervaringen?

“Sinds dit studiejaar maken de opleidingen European Studies, Facility Management, Commerciële Economie, Civiele Techniek, Communication and Multimedia Design en de sportopleiding HALO gebruik van het LOB-cv. Die opleidingen zijn er enthousiast over. Ze vinden het vooral fijn dat ze nu meer informatie hebben over de nieuwe studenten. Alleen al hoe serieus het LOB-cv is ingevuld, zegt veel. Het LOB-cv bevat bovendien gestructureerde informatie, waardoor je bij de eerste begeleiding- en coachgesprekken geen belangrijke onderwerpen overslaat en daardoor mogelijk belangrijke informatie mist. Natuurlijk letten professionals daar sowieso op, maar in de praktijk blijkt dit toch een handig hulpmiddel. Ook bij een opleiding waar vierdejaars studenten de eerstejaars begeleiden, is het een waardevol gespreksdocument. .”

 

 

 

 

 

 

 

In het LOB-cv is ook de vraag opgenomen of er bijzondere omstandigheden zijn om rekening mee te houden.

Jessica: “Dat kan over alles gaan, van adhd of dyslexie tot persoonlijke issues. In het LOB-cv hoeven leerlingen dit alleen met ja of nee te beantwoorden. In het gesprek met de studenten kunnen wij hierop doorvragen. Wij willen dat soort dingen graag weten, zodat we er rekening mee kunnen houden. In de praktijk merken we dat studenten die op de middelbare school extra ondersteuning hadden, het vaak op hun vervolgstudie helemaal zelf willen doen en er dan niets over zeggen. Studenten bepalen natuurlijk zelf of ze dat soort dingen willen delen, maar dat die vraag in het LOB-cv genoemd wordt, helpt al om het bespreekbaar te maken. Een optie kan dan bijvoorbeeld zijn: meld het wel, en probeer het eerst zonder extra begeleiding. Als dan gedurende het eerste jaar blijkt dat het tóch nodig is, kan de hogeschool daar gemakkelijker op inhaken dan wanneer die ondersteuningsbehoefte pas blijkt in mei.

 

Stefan, jij werkt al langer met het LOB-cv. Kun je vanuit jouw ervaring iets zeggen over het effect op het switchgedrag in het eerste jaar op het hbo? Werkt het?

Door de privacywetgeving hebben we sinds enkele jaren geen inzage meer in de resultaten van individuele leerlingen. Dat maakt het effect van de inspanningen moeilijk te meten. Het LOB-cv is natuurlijk geen toverstokje dat ervoor zorgt dat eindexamenleerlingen op magische wijze de juiste studiekeuze maken. Wel is het zo dat het LOB-cv de leerling een instrument geeft om zichzelf vragen te stellen, die anders misschien niet aan de orde komen. Daarom geloof ik stellig dat het gebruik van het LOB-cv altijd iets oplevert. Het dwingt leerlingen zichzelf te bevragen; de motievenreflectie zit in de kern van het concept. Omdat het LOB-cv ook op het hbo gebruikt wordt, is er een doorlopende leerlijn “ingebakken” in het systeem. Als de leerling het LOB-cv in het eindexamenjaar gebruikt heeft om na te denken over zijn of haar beweegredenen, dan biedt het LOB-cv de kans om deze motieven te heroverwegen gedurende het eerste jaar in het hbo. Dat leidt uiteindelijk natuurlijk tot de best passende studiekeuze.

 

Doen de studenten het beter met het LOB-cv?

Jessica: “Je moet bij het inzetten van dit soort instrumenten niet meteen denken in termen van rendement. Studiesucces en geluk zijn van zoveel factoren afhankelijk. We moeten niet de illusie hebben dat het LOB-cv het rendement omhoog gaat krikken, zeker niet als je niet tegelijkertijd aan andere knoppen kunt draaien. Dat moet ook niet de inzet zijn. Ik hoop wel dat we studenten hiermee helpen om een bewustere keuze te maken. Zo’n bewuste keuze betekent niet automatisch dat ze direct de goede opleiding kiezen, maar ze kunnen het in elk geval voor zichzelf verantwoorden.”

Stefan: “Ik ben ervan overtuigd dat het LOB-cv de leerlingen helpt met het denkproces: wat is er nodig om een studiekeuze te maken? Alleen al door de velden over kwaliteiten en interesses in te vullen, doordat ze het dus daadwerkelijk op moeten schrijven. Het LOB-cv is een volwassen online omgeving. Het is echt het begin van een mentale transitie voor de leerlingen: van vo-leerling naar hbo-student.”

 

Hoe zien jullie de verdere ontwikkeling van het LOB-cv?

Jessica: “De opleidingen die er dit jaar mee zijn gestart, hebben allemaal gezegd dat ze ermee door willen gaan. We hopen dat door het delen van ervaringen andere opleidingen ook de meerwaarde gaan zien en dat het gebruik van het LOB-cv zich op die manier als een olievlek gaat verspreiden. Verder hopen wij, doordat wij laten zien dat we het LOB-cv gebruiken in het hbo, vo- en mbo-scholen óók de meerwaarde van het LOB-cv gaan zien en het gaan gebruiken in hun eigen LOB-programma. Al zouden het maar twee studenten zijn die er baat bij hebben, dan nog is het de moeite waard.”

Stefan: “We beleven nu een kantelpunt, omdat steeds meer hbo-opleidingen het LOB-cv centraal stellen in hun studieomgeving. Middelbare scholen moeten zich daarom steeds meer de vraag stellen wat ze hun leerlingen onthouden, door er niet mee te werken. Ik zou bij deze mijn collega-havo decanen willen oproepen om het LOB-cv op school te introduceren; in 5havo heb ik een kleine lessenserie van zes lessen ontwikkeld op Lessonup die via de zoekfunctie snel te vinden is. En vergeet niet: als studenten in het eerste jaar op het hbo switchen of uitvallen, betekent dat niet dat ze daarna niet verder gaan studeren.”

___________________________________________________

Tips

• Het LOB-cv is gratis, beschikbaar via https://lob-cv.nl
• De voorbeeldlessen over het LOB-cv van Stefan Kras voor 4 havo zijn beschikbaar via LessonUp. 
• Kijk voor meer informatie over de initiatieven in Rotterdam om de aansluiting vo-ho te verbeteren op www.aansluiting-voho010.nl
• Informatie om leerlingen beter voorbereid naar het hbo te laten gaan op de website van Spirit4You 
• Meer weten over hoe je doorstroomcijfers kunt ophalen en vervolgens inzet bij LOB-beleid? Bekijk onze webpagina Doorstroomgegevens | Expertisepunt LOB

___________________________________________________

Tekst Anne Wesseling Fotografie Hetty van Oijen